Младите од Македонија сè почесто ја гледаат иднината надвор од својата татковина. Тоа не е само модерен тренд или привремена желба за авантура, туку длабоко вкоренет процес што го открива вистинското лице на нашето општество – систем што не успева да ја награди амбицијата, знаењето и трудот на новите генерации.
Млад човек денес во Македонија расте со големи соништа, но и со чувство дека тие се тешко достижни дома. Кога ќе ја заврши средното или високото образование, се соочува со ограничен број работни места, ниски плати и минимални можности за напредување. Повеќето работни позиции не се меритократски – не се добиваат според знаење и способност, туку преку врски, партиски блискости или компромиси со сопствената вредност. Таквиот систем го гуши потенцијалот на младите и создава чувство дека трудот овде не вреди колку во странство.
Заминувањето не е само економска одлука, туку и психолошка реакција на долготрајна несигурност. Младите бараат стабилност, ред, и предвидлива иднина – нешто што во Македонија сè уште недостига. Гледаат како нивните родители со години работат без да напредуваат, како институциите се бавни и нефункционални, а корупцијата го јаде секој систем што би можел да обезбеди фер можност. Кога ќе го споредат тоа со општествата каде напорната работа навистина се наградува, изборот станува јасен.
Во Европа, младите што заминуваат од Македонија често се изненадени од едноставноста на системот: платата пристигнува на време, здравството функционира, а државата не ти ја прави животната битка потешка. Таму, достоинството не е привилегија, туку стандард. Токму тоа е она што најмногу недостасува овде – чувството дека животот е фер и дека има смисла да се остане и да се бори.
Овој континуиран одлив на луѓе не е само бројка во статистика, туку празнење на еден народ од неговата иднина. Со секој млад човек што заминува, државата губи енергија, идеи, иновации, ентузијазам. Заминуваат лекари, инженери, возачи, келнери, програмери – сите со заедничка причина: таму некаде се чувствуваат потребни и вреднувани.
Решението не е во апелите да „останат овде“, туку во создавање општество во кое ќе сакаат да останат. Тоа значи вистински реформи, борба против корупцијата, сигурна плата за чесна работа и реална шанса за напредок без партиска книшка. Сè додека младите ја чувствуваат Македонија како место што ги ограничува, а не како дом што ги поттикнува, летовите кон Виена, Минхен, Љубљана и Малме ќе останат полни.
Младите не заминуваат затоа што не ја сакаат Македонија. Заминуваат затоа што сакаат подобар живот, кој овде сè уште не им е овозможен.
