Високата инфлација влијае врз редистрибуцијата на доходот, успорување на потрошувачката, а со тоа и на забавување на економската активност и економскиот раст. Профитните маржи, кои во одреден дел се повисоки од реалното, прават притисоци кон цените и платите и со тоа ја одржуваат инфлацијата подолг период. Во време кога глобалната економија се соочува со повеќе предизвици, главно поврзани со упорната инфлација, креаторите на политиките ќе бидат насочени кон борбата со инфлацијата по секоја цена. Економските политиките на нашата Влада се насочени кон три фронта – поддршка на стандардот на граѓаните, особено на најранливите категории, понатаму, сузбивање на инфлацијата, како и поддршка на инвестициите и одржување на позитивни стапки на раст на кус рок, а потоа и негово забрзување.
Ова се заклучоците во најновата колумна на министерот за финансии, Фатмир Бесими, посветена на одржување на растот во време на забавување на глобалната економија, висока инфлација и редистрибуција на доходот.
Министерот во својата колумна ја објаснува редистрибутивната улога на инфлацијата, која вообичаено посилно ги погодува помалку доходовните семејства. Со реалокацијата на средствата кон побогатите, кои ќе ги акумулираат истите и нема да ги трошат, се влијае кон забавување на економската активност. Инаку, инфлацијата влијае и на редистрибуција помеѓу економиите, бидејќи растот на цените влијае врз конкурентноста на извозот.
Бесими посочува и на профитните маржи, кои влијаат на упорноста на инфлацијата, односно истата подолго да трае.
„Скоро прочитав една многу интересна анализа за корелацијата на инфлацијата со профитните маржи, која се базира на податоци од Евростат и аналитичкиот центар на „Блумберг“. Во анализата се поврзува дека земјите каде се установени највисоките профитни маржи, забележуваат и највисока инфлација во Европа, како на пример Литванија, Ирска итн. Ова впрочем беше забележано и од страна на Европската централна банка, дека високите профити на компаниите ги туркаат нагоре цените, како и платите. Секако, ваквата поставеност на темите е генерализирање на исклучоците, но интересно е за научна дебата и за носителите на економските политики. Притоа големо признание треба да се даде на бизнис заедницата за покажаната отпорност кон кризата и храброста за инвестициски зафати, како и иновативноста во нивните деловни решанија. Кризата секогаш е и нова можност“, пишува Бесими.
Министерот понатаму наведува дека со цел ублажување на ефектите од кризата во услови на фискална консолидација се продолжува со таргетирана помош кон ранливите категории и субвенционирање на цената на електричната енергија за домаќинствата. Зголемувањето на минималната плата и воведувањето на механизам за прилагодување, согласно трошоците на живот и порастот на просечната плата е системско решение за заштита на нискодоходните категории на граѓани од инфлацијата.
„Наскоро, со две минимални плати ќе може да се наполни една минимапна потрошувачка кошничка, додека на пример пред неколку години беа потребни три минимални плати. Сличен механизам воведовме и со измените на законот за пензиите, како и законот за државна администрација за прилагодување со минималната плата. Се работи и на ново законско решеније за регулирање на платите на цел јавен сектор на начин што системски ќе се регулира заштита на животен стандард и следење на растот на економијата. Друг механизам на заштита на ранливите категории е гарантираниот минимален доход, како и други мерки како што се програмата за намалување на енергетска сиромаштија и други мерки“, пишува министерот за финансии и додава дека е воедно е зголемена и поддршката за стратешките земјоделски производи, за малите и средни претпријатија преку цената на електрична енергија, како и поволни кредитни линии за ликвидност и енергетска транзиција.
Бесими посочува и дека во услови на нарушени глобални синџири на додадена вредност и геоекономска фрагментација се отвора можност за привлекување нови странски директни инвестиции што ќе има дополнителен ефект врз економскиот раст во иднина. Оттаму, продолжуваат програмите за поддршка на домашните и странските инвестиции со фокус на тие што имаат поголема додадена вредност во производството, но и повеќе работни места со повисока образовна и професионална квалификација.
„Наша цел, покрај управување со ефектите од кризата, останува економскиот раст и подобрување на животниот стандард на граѓаните. Притоа продолжува трендот на намалување на невработеноста и зголемување на платите во економијата, при што порастот на продуктивноста останува важен предизвик. Се зголемува поддршката за активни мерки во пaзарот на трудот за поддршка на нови работни места и нови мерки за поддршка на младите во работниот процес, како што е успешната мерка „Гаранција за младите“. Продолжуваме со здрави економски политики и реформи со цел зајакнување на конкурентноста на домашната економија, преку подобрување на инфраструктурата, деловната клима, владеењето на правото, дигитализација, зелената транзиција и енергетската независност, како и зајакнување на човечкиот капитал како клучна компонента на растот и развојот на економијата“, заклучува министерот за финансии Бесими.
