ОН велат дека цунамито е една од најопасните природни катастрофи и дека урбанизацијата и туризмот во регионите подложни на цунами треба да се спречат, инаку животите на многу луѓе се во опасност.
Извештајот на Обединетите нации (ОН) објавен во 2020 година по повод „Светскиот ден за подигање на свеста за цунами“ покажува дека цунами ќе загрози половина од светското население за 10 години.
На седницата на ОН во декември 2015 година, 5 ноември е прогласен за Светски ден на свеста за цунамито.
Новинарот на АА ги анализираше податоците од ОН и Светската здравствена организација (СЗО) за цунамито во последните 100 години, нивните причини, последици, опасности и човечко страдање.
Извештајот на ОН објавен во 2020 година покажува дека заканата од цунами во следните десет години ќе се закани на речиси половина од светското население.
Во извештајот се наведува дека правилните политики и навремената акција можат да помогнат да се спречат можни сценарија за катастрофи.
ОН велат дека цунамито е една од најопасните природни катастрофи и дека урбанизацијата и туризмот во регионите подложни на цунами треба да се спречат, инаку животите на многу луѓе се во опасност.
Меѓу земјите најподложни на цунами се Шри Ланка, Индија, Индонезија, Тајланд и Јапонија.
Самиот збор цунами доаѓа од јапонскиот јазик – зборот цунами е изведен од зборовите цу („пристаниште“) и нами („бран“), и значи големи морски бранови предизвикани од земјотрес.
Подводни земјотреси од најмалку 6,5 степени според Рихтеровата скала може да предизвикаат цунами.
Цунами, е морски бран со големи амплитуди, предизвикани од земјотрес, вулканска ерупција или атмосферско нарушување. Деформациите на морското дно во близина на епицентарот на земјотресот се пренесуваат на површината, каде што предизвикуваат сеизмички бранови кои се шират низ површината во сите правци.
Висината на брановите на цунами е поголема на помали длабочини; покрај самиот брег може да достигне 20 до 30 метри, па дури и повеќе, и може да предизвика огромни штети, а со часови може да претставува опасност за луѓето и околината.
Во последните 100 години, 260.000 луѓе загинаа како последица на цунамито
Податоците на ОН и СЗО покажуваат дека во последните 100 години се регистрирани 58 цунами, во кои загинале 260.000 луѓе.
Земјите со највисоко ниво на цумами се Индија, Индонезија, Малдиви, Мјанмар, Шри Ланка, Тајланд и Јапонија.
Комисијата за океанографија на УНЕСКО (ИОК) одржа низа активности за координирање на службите за рано предупредување од цунами.
Поставени се станици за рано предупредување и систем за намалување на ризикот во регионот на Тихиот Океан, регионот на Индискиот Океан, Карибите и северо-источниот Атлантик, Средоземното Море и околните области.
Преку овие активности, УНЕСКО има намера да ја подигне свеста за опасностите од цунами и на тој начин да спречи евентуални жртви.
МОК нуди и обука за комуникација и вежби за евакуација за цунами.
Најразорните десет цунами во историјата
Земјотресот со јачина од 9,1 степени според Рихтеровата скала, кој го погоди западниот брег на Индонезија на 26 декември 2004 година, предизвика серија цунами низ Индискиот Океан. Во одредени моменти брановите на цунами достигнаа висина и до 50 метри.
Високите бранови навлегле во градот Меулабох на длабочина од пет километри, додека цунамито во 14 сојузни држави однело 230 илјади човечки животи, а причинетата материјална штета се проценува на околу 10 милијарди долари.
Во март 2011 година, земјотрес со јачина од 9 степени со епицентар во морето на околу 130 километри источно од јапонскиот крајбрежен град Сендаи, предизвика разорно цунами чии бранови беа околу 10 метри. Епицентарот се наоѓал на длабочина од 24,4 километри од брегот на јапонскиот регион Тохоку. Убиени се повеќе од 18.000 луѓе.
Земјотрес со јачина од 8,5 степени на 1 ноември 1755 година ја погоди Португалија. Бранови високи до 30 метри погодија многу делови од Португалија, Шпанија и Мароко. Во земјотресите и цунамито загинаа околу 6.000 луѓе во Португалија, Шпанија и Мароко.
Цунамито што ја погоди Индонезија на 27 август 1883 година ги срамни Анџер и Мрак. Околу 40.000 луѓе загинаа, 38.000 од цунамито и повеќе од 2.000 од вулканската ерупција.
Се верува дека земјотрес со јачина од 8,3 степени на 20 септември 1498 година ја погодил Јапонија. Беше предизвикано и цунами кое ги погоди бреговите на Кии, Микава, Суруга, Изу и Сагами, при што загинаа 31.000 луѓе.
Земјотрес со јачина од 8,4 степени на 28 октомври 1707 година го погоди Нанкаидо, Јапонија, а бранови високи до 25 метри ги погодија бреговите на Кјушу, Шикоку и Хоншин. Многу населени места беа целосно уништени, а загинаа 30.000 луѓе.
Земјотресот со јачина од 7,6 степени и цунамито на 15 јуни 1896 година во Санрика, Јапонија, уништи повеќе од 11.000 домови и уби околу 22.000 луѓе. Бранови високи до 38 метри погодија и области во источна Кина, при што загинаа речиси 4.000 луѓе.
Земјотрес со јачина од 8,5 степени и бранови високи до 21 метар го погоди Чиле на 13 август 1868 година, а се проценува дека загинале околу 25.000 луѓе.
На 24 април 1771 година Јапонија ја погоди земјотрес со јачина од 7,4 степени, а брановите достигнаа висина и до 85 метри. Најголема штета настанала на островот Ишигаки, а загинале околу 12.000 луѓе.
Земјотрес со јачина од 8,2 степени на 18 јануари 1568 година предизвика цунами, чии бранови достигнаа и до шест метри. Не е познато колку луѓе загинале тогаш.
