Основата врз која се појавил Божикниот пост бил постот спроти празникот Богојавление, кој во Црквата се празнува од III век, а во IV век бил поделен на празниците Рождество Христово и Крштение Господово. Божикниот пост започнува на (15) 28 ноември и трае до (25 декември) 7 јануари, односно 40 денови, поради што во Типиконот, како и Великиот пост, се нарекува Четириесетница. По зборовите на блажен Симеон Солунски, „постот на Божикната Четириесетница го изобразува постот на Мојсеј, кој откако постел 40 денови и 40 ноќи, ги добил на камени табли Божјите заповеди. А ние, постејќи 40 денови, го созерцуваме и го примаме живото Слово од Дева, изобразено не на камења, туку воплотено и родено, и се приопштуваме на Неговата Божествена плот“. Божикниот пост е установен за да се очистиме за денот на Рождеството Христово преку покајание, молитва и пост, за со чисто срце, душа и тело да можеме благоговејно да Го сретнеме Божјиот Син, Кој дојде во светот и за Нему да Му го принесеме нашето чисто срце и решеност да го следиме Неговото учење.
Во понеделник на 28 ноември започнува големиот Божиќен пост. За разлика од Велигденскиот пост, чиј почеток варира, овој пост секогаш започнува на овој датум и трае 40 дена, а завршува со Божиќ (6 јануари).
Според правилото, луѓето постат на вода во среда и петок, додека во другите денови е дозволено да се користи масло и вино, а во сабота и недела, како и на големите празници како Ваведење и Свети Никола, може да се јаде Риба.
Да потсетиме дека христијанскиот пост е воведен по примерот на Исус Христос, кој помина четириесет дена во пустината во пост и молитва и во Стариот завет им дал заповед на Евреите да постат бидејќи „и неговите ученици ќе постат“.
Според христијанското учење, за основоположник на постот „се смета самиот Исус Христос, кој пред да се впушти во подвигот на откупување на човечкиот род, се зацврстил со долготраен пост“.
Воспоставувањето на Божиќниот пост, како и на другите повеќедневни пости, датира од првите векови на христијанството и се споменува во делата на светите отци од IV и V век.
Првично траеше седум дена, а одлуката и наредбата на христијаните да постат 40 дена пред празникот Божиќ била изречена на соборот во 1166 година.
Времетраењето на божиќниот пост се објаснува и со четириесетдневното патување на тројцата мудреци до пештерата Витлеем, каде на 25 декември се роди бебето Исус.
Затоа се вели дека постот е ѕвезда водилка за сите оние кои го избрале христијанството за своја вера, исто како и за мудреците, кои верувале во пророштвото за раѓањето на Спасителот, единствената ѕвезда водилка била најсветлата ѕвезда. на небото кое одеше од Запад кон Исток и кое таа ги донесе во Витлеем.
Православните христијани слободно одлучуваат за овој подвиг чија цел е чистење на душата и телото, што се постигнува не само со воздржување од мрсна храна, туку и од лоши мисли, зборови и дела.
Постот ја потврдува волјата на оние кои како христијани сакаат да владеат со својот разум во сите искушенија, па се вели дека постот е подвиг на целата личност и етички став.
Правило е и празничните трпези во македонските домови за време на божиќниот пост да бидат брзи.
