Ги отворивме вратите ширум за активна промоција на македонските книжевни автори во Европа и размена на искуства на полето на науката и образованието, кажа премиерот Димитар Ковачевски во обраќањето по повод Денот на сесловенските просветители Св.Кирил и Методиј.
-Покажавме дека сме достојни следбеници на сесловенските просветители, Кирил и Методиј, темелниците на европскиот интеркултурализам, кон што денес е насочена и целата современа, мултикултурна Европа. Светите Браќа Кирил и Методиј, се впуштиле во борба против тријазичната догма дека христијанството може да се проповеда само на три јазици – еврејскиот, грчкиот и латинскиот. И успеале со своите мисии да го внесат и словенскиот јазик, на рамноправно рамниште, создавајќи го и посебното словенско писмо – глаголицата и првиот литературен јазик на Словените – старословенскиот. Ваквото нивно дело претставува културна и политичка револуција во тогашната хуманистичка мисла, но и промоција на европскиот хуманизам, во духовниот и во интеркултурниот стремеж за рамноправност на јазиците и еднаквост меѓу народите. Тоа, кон што се определени и Европа, како и светот, денес, потенцира премиерот.
Ковачевски додаде дека Светите Кирил и Методиј, како што цени науката, за првпат го активирале феноменот на словенскиот фактор, како еден вид рамнотежа – политичка, црковна и културолошка, во растежот на европската цивилизација и култура, гледајќи во него како на мост меѓу Источната и Западната европска цивилизација.
-Затоа успехот на нивната мисија е повеќенасочен. Тој успех значи пресвртница за словенските народи, за нивниот културен и историски развиток и отворена врата – во и за културниот европски свет. Овој напор на Светите Браќа има несомнени културолошки вредности за словенската цивилизација, но и за целата културна и образовна иднина на Европа и на светот. Република Северна Македонија денес претставува успешен пример на функционална мултикултурна држава и кај нас се негува на дело еднаквоста на националните и на јазичните различности. Успеавме и да се избориме за сопствената јазична и идентитетска еднаквост во Европа, нагласи Ковачевски.
Според него не е нескромно кога ќе се истакне дека Република Северна Македонија е мостот што им е потребен на Западниот Балкан и на Европа денес, во надминувањето на сложените предизвици на денешницата.
-И ова современо време во кое што ние живееме, векови по времето на Светите Браќа Кирил и Методиј, има потреба од натамошни успешни мисии во насока кон интеркултурализмот. А нашата држава, со сите свои предизвици во развојниот пат, поради многу богатото културно и историско наследство, како и поради прогресивната раководна мисла, подготвено го следи космополитскиот дух на Светите Кирил и Методиј. Се докажа, во регионот и во Европа, дека сме потребниот мост, бидејќи покажавме, преку дела, како со разговор и со дијалог – како цивилизациски придобивки, се наоѓаат решенијата на преговарачките маси. А никој не може да одземе некому јазик, да одземе идентитет! Тоа едноставно не е можно! На македонски јазик, на македонското тло, во оваа наша македонска држава се говорело и се пишувало отсекогаш. Се говори и се пишува денес. И ќе се говори и ќе се пишува за навек, кажа Ковачевски.
Тој додаде дека на македонски јазик досега се преведени бројни книжевни дела, на цела плејада автори од светската литература и богатството на светската култура е достапно и на македонски јазик.
-Македонскиот јазик живее и се развива преку делата на македонските автори како Кочо Рацин, Коле Неделковски, Васил Иљоски, Блаже Конески, Славко Јаневски, Ацо Шопов, Ташко Георгиевски, Петре М. Андреевски, Јадранка Владова, но и преку делата на современите македонски автори Влада Урошевиќ, Веле Смилевски, Гордана Михаилова Бошнакоска, Владимир Мартиновски, Румена Бужаровска и многу многу други. А ќе живее и низ новите дела на најмладите современи македонски писатели.
Јазикот е жива материја и тој, како што посочува и Конески, постојано се надградува. Владата што ја предводам, соработува со научната јазична и културолошка заедница и заедно покажуваме подготвеност да одговориме на повикот на Конески за континуитет и напредок на македонскиот стандарден јазик. Како Влада, во последниве 5 години, покажавме можеби најголема свесност досега, за потребата од активна заштита, негување и промоција на македонскиот јазик и на македонската култура дома и низ Европа и светот. На една од претходните владини седници, го поддржавме донесувањето на новиот Закон за употребата на македонскиот јазик, преку што се прошируваат областите каде задолжително се употребува македонскиот стандарден јазик и неговото кирилско писмо.
Се проширува опсегот на задолжителното лекторирање текстови а донесовме и значајна одлука, да се востанови нова државна награда за оддавање признание за високи стручни и научни достигнувања од областа на македонскиот јазик во земјава и во странство, како и одлука таа награда да го носи името на основачот на современата македонска наука за јазикот, Блаже Конески, вели Ковачевски.
Премиерот потсети на проектите кои ги финализираше ВЛадата во насока на афирмација на македонскиот јазик и образовните институции.
-Го започнавме проектот за реконструкција и ревитализација на старото училиште „Димитар Влахов” во село Љубојно, Преспа, за негова адаптација во Центар за промоција на македонскиот јазик. Уште во текот на НОБ во ова училиште се држи настава на македонски јазик. Училиштето во Љубојно се наоѓа на тромеѓето меѓу Грција, Албанија и Северна Македонија, па така отвораме и уште еден простор за нашето, меѓудржавно зближување. Ја поддржавме и дигитализацијата на сите картотеки во Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“, со буџетски средства, преку што се овозможува трајна заштита на околу 5 милиони записи со стари македонски текстови, на дијалектни записи, како дел од нашето духовно богатство, а некои од нив датираат од далечни времиња, дури од 14-от век. Овие записи веќе нема да се чуваат во кутии и во плакари, оставени на забот на времето, туку се заштитени во дигитална форма. Во Институтот за македонски јазик, по 24 години, се вработија 17-мина млади луѓе, магистри, докторанди и доктори на науки по македонистика. Во досегашниот петгодишен мандат, дадовме поддршка за континуирана афирмација на македонскиот јазик и преку поставување на дигитализираниот „Толковен речник на македонскиот јазик“. Во овој мандат е дигитализиран и Правописот на македонски јазик. Го прогласивме 5 Мај за Ден на македонскиот јазик, во чест на 5 мај 1945 година, кога првата влада на Народна Република Македонија го официјализира современото македонско писмо, озваничувајки ја современата азбука на македонскиот јазик, кажа Ковачевски.
Премирот истакна дека „вва е нашата вистинска грижа за македонскиот јазик – преку дела“.
-Сакам да знаете дека сме цврсто определени да ги поддржиме и сите други проекти и иницијативи во насока на негување и унапредување на употребата на македонскиот јазик и неговата промоција во европското и светското семејство на јазици, идентитети и народи, каде што сега и рамноправно припаѓаме. Отворени сме за соработка и со Катедрата за македонски јазик, со Катедрата за македонска книжевност и култура, со Катедрата за општа и компаративна книжевност и со другите филолошки катедри, како и со институтите за македонски јазик и македонска литература при универзитетот „Свети Кирил и Методиј“ во Скопје. На овој наш прв државен универзитет – во оваа пригода, во името на Владата и во мое име, му го честитам денешниот патронен празник Отворени сме за соработка и со филолошките катедри на сите други универзитети во земјава. Сите треба да сме свесни дека афирмирањето на писменоста, од најраните степени на школувањето, води напред во културниот и општествениот развиток. Двајцата проповедници, како што вели Климент за неговите учители Кирил и Методиј, се светила на целата вселена, тие со добар подвиг и со цврста вера, минаа како сонце, осветлувајќи ги темните места со своите стапки. Ни создадоа, како што е напишано во химната за нив, сесловенско писмо, светлост во мракот и писменост што зрачи вечно.
Затоа и велиме дека „Писмото е нашиот универзум“. Нека ни е честит Денот на сесловенските просветители, Светите браќа Кирил и Методиј и Денот на словенската писменост, 24 Мај! Вербата на Кирил и Методиј и нивната посветеност во просветителната дејност, нека бидат инспирација за следните наши храбри дела, за тие да го осветлуваат патот на следните генерации, заклучи Ковачевски.
