27. ноември 2024
Centar.mk – Вести, бизнис, забава, спорт…
МАКЕДОНИЈАТОП ВЕСТИ

Анализа на ИФИМЕС: Иднината е во СДСМ, а не во ВМРО-ДПМНЕ

Собранието на Република Северна Македонија не и изгласа недоверба на Владата на 11 ноември 2021 година, бидејќи на гласање не дојде претставникот на партијата на етничките Албанци БЕСА Кастриот Реџепи и со тоа не се обезбеди потребниот кворум.

Изгласувањето недоверба на владата беше дел од завршната фаза на тајната разузнавачка операција „Коњички скок“, чија цел беше враќање на Никола Груевски (ВМРО-ДПМНЕ) во Северна Македонија и соборување на постоечката легална влада и предавање на земјата на Русија и нејзините влијанија.

Режимот на Никола Груевски во текот на 11-те години од неговото владеење незаконски прислушувал повеќе од 26.000 граѓани и од државата, според проценките, однел најмалку пет милијарди евра. Интеграциската парадигма на премиерот Зоран Заев (СДСМ), политиката на „Нула“ проблеми со соседите и силниот меѓународен ангажман доведоа до потпишување на Договорот за добрососедски односи со Бугарија, законот за подобрување на употребата на јазиците на другите етнички заедници. Потпишан и спроведен е Договорот од Преспа со Грција, кој овозможи деблокирање на евроатлантските интегративни процеси. Во пракса се покажа дека се можни промени. Тоа е демократскиот политички легитимитет на актуелните власти. Членството во НАТО е потврда за регуларноста и историскиот успех, што значи мир, безбедност, стабилност и просперитет.

Владата на Република Северна Македонија ја има најсилната меѓународна поддршка, која ниту една влада во регионот ја немала од распадот на СФРЈ. Ова треба да се искористи во наредниот период, за Северна Македонија и регионот да се движат кон универзален просперитет. Северна Македонија повеќе не е предмет на дискусии на агендата на меѓународните форуми како проблем, туку како членка на НАТО заедно со другите земји-членки разговара и придонесува за решавање на клучните меѓународни прашања и предизвици.

Отворен Балкан- шанса за сите

На 9 октомври 2019 година, претседателот на Србија Александар Вучиќ (СНС), заедно со премиерите на Северна Македонија и Албанија, Зоран Заев (СДСМ) и Еди Рама (ПС) потпишаа Декларација за воспоставување „мини Шенген“ помеѓу трите земји. Декларацијата предвидува укинување на граничните контроли и другите бариери за полесно движење во регионот, со што на граѓаните ќе им се овозможи да патуваат само со лична карта, како и да бидат вработени каде било во овие три држави доколку имаат потврда за своите квалификации. Декларацијата предвидува и признавање на дипломите, како и подобра соработка во борбата против организираниот криминал, корупцијата и помош во случаи на природни катастрофи, што се покажа особено важно за време на пандемијата Ковид-19.

Со воспоставувањето на „мини Шенген“, кој беше преименуван во „Отворен Балкан“ на крајот на јули 2021 година, регионот на Западен Балкан ќе почне да функционира врз четири клучни слободи на кои се заснова ЕУ – слобода на движење на луѓе. капитал, стоки и услуги. Босна и Херцеговина покажува намера да се приклучи на „Отворениот Балкан“, како и Црна Гора, бидејќи во таа земја дојде до промена на власта, додека Косово се обврза во Вашингтонскиот договор да се приклучи на иницијативата. „Отворениот Балкан“ не е компензација или алтернатива за членството во ЕУ во регионот, туку забрзан пат кон членството во ЕУ.

Аналитичарите сметаат дека најавената средба на Вучиќ, Заев и Рама во Тирана на крајот на декември годинава, ќе ја потврди заложбата за спроведување на проектот „Отворен Балкан“, кој по 30 години спорови, тензии, конфликти и ќор-сокак е шанса за просперитет во сите земји.

Иднината е во СДСМ, а не во ВМРО-ДПМНЕ

Претстојните избори во Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ) се важни за унитарноста и иднината на СДСМ, но и за иднината на македонската држава, а со тоа и на регионот. Продолжувањето на реформската политика на Зоран Заев и нејзиното позиционирање на регионално и меѓународно ниво се достигнувања кои треба да се зачуваат и дополнително да се унапредуваат. Охрабрувачки е што СДСМ е демократска партија и што изборот на претседател се врши меѓу повеќе кандидати, што е реткост на политичката сцена. Кандидатот за наследник на Заев на чело на СДСМ и идната македонска влада, Димитар Ковачевски е компетентна личност, која може да обезбеди континуитет на досегашната политика, но и да ги спроведе многу потребните реформи и да се справи со криминалот и корупцијата.

Аналитичарите сметаат дека двете страни од политичкиот спектар, Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ) и конзервативната десничарска ВМРО-ДПМНЕ водат политичка борба меѓу демократијата и авторитаризмот, или меѓу граѓанското и/или етничкото (дури и националистички и ексклузивен) карактер на Северна Македонија. Именувањето на поранешниот вицепремиер и министер за финансии Зоран Ставрески за член на тричленото партиско работно тело за следење на градоначалниците на ВМРО-ДМНЕ, уште еднаш покажува дека ВМРО-ДПМНЕ не се огради од креаторите и носителите на криминалот. Ставрески, кој важи за архитект на криминалот на ВМРО-ДПМНЕ, сега ќе ги следи и ќе се грижи за финансиите на новоизбраните градоначалници на оваа партија.

Почеток на преговори со ЕУ и пресметка со криминалот како клучни предизвици за Ковачевски

Новата македонска влада ќе има нов коалициски партнер, партијата на етничките Албанци „Алтернатива“, која ќе ја заземе досегашната позиција на партијата БЕСА. Новата влада кадровски освежена ќе се соочи со голем број предизвици. Првенствено со последиците од пандемијата Ковид-19, која нанесе голема штета на таа држава. По полноправното членство во НАТО, историскиот напредок на Северна Македонија на сите полиња беше очекуван, иако сето тоа е ограничено и/или запрено од пандемијата Ковид-19.

Почетокот на преговорите со ЕУ, поради бугарската блокада, е важен предизвик за идниот македонски премиер Димитар Ковачевски, но е уште поголем предизвик за ЕУ, која дозволи една членка на унијата, Бугарија, неоправдано да ги блокира преговорите.

Аналитичарите сметаат дека најголемиот предизвик за новата влада на Северна Македонија ќе биде да се справи со криминалот и корупцијата и да го разбие режимот на Никола Груевски. Новиот премиер Димитар Ковачевски најголема поддршка ќе има во министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски (СДСМ), кој имаше клучна улога во заштитата на уставниот и правниот поредок и полицискиот и правосудниот систем во државата, како и во откривањето и демонтирањето на мрежите на некои странски разузнавачки служби на територија на Северна Македонија и затоа нападите врз него беа дизајнирани како еден вид одмазда за неговата успешна работа. Слично сценарио го очекува и Ковачевски. Не е возможно да се обезбеди севкупен напредок без демонтирање на режимот на Никола Груевски и финансиско-криминалниот и банкарски октопод на Орбан во Северна Македонија и во регионот. Нападите врз министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски ќе се интензивираат бидејќи Бугарија, Унгарија и некои други земји ќе мора да ја повлечат разузнавачката мрежа од Северна Македонија и да соработуваат во разузнавачката област врз основа на меѓусебно потпишани договори.

Љубљана / Брисел / Вашингтон / Скопје, 11 декември 2021 година