22. ноември 2024
Centar.mk – Вести, бизнис, забава, спорт…
НАУКА

Што би се случило ако сите вулкани еруптираат во исто време?

Ако случајно сите вулкани во светот еруптираа во исто време, немаше сите ерупции да бидат исти. Д-р Метју Вотсон, специјалист за вулкани на Универзитетот во Бристол, вели дека вулканските ерупции може да се категоризираат во два различни типа.

„Првиот е ронлив, произведува лава и многу гас, а вториот произведува пепел и гас“, објаснува Вотсон, но додава дека разликата во активноста е контролирана главно од вискозноста на магмата.

„Колку е поголема вискозноста, толку е потешко гасот да избега, па затоа е поголема веројатноста за експлозија. И покрај овие поделби на ерупција, доколку сите вулкани во светот би изгаснале во исто време, резултатите би биле катастрофални на повеќе начини.

Магмата не би била единственото нешто што би ги побегнало луѓето, туку и големото количество пепел. Пирокластични текови се многу брзи облаци од мешавина од камења, гас и пепел и достигнуваат температури над 100 степени Целзиусови. Тие не само што влијаат на луѓето што живеат во близина на вулканот, туку и пирокластични текови можат да предизвикаат уништување до 100 милји од локацијата.

Има голем број на луѓе кои живеат во близина на вулканот. На пример, околу три милиони луѓе живеат во околината на Везув, а околу 130 милиони луѓе живеат на островот Јава, кој има 45 активни вулкани.

Сепак, уништувањето во близина на вулканот би било само почеток. Вулканската пепел може да помине илјадници милји. „Пепелот е прилично гадна работа. Составен е од ситни фрагменти стакло, кристали и карпи“, вели д-р Вотсон.

Ова може да се поврзе со исклучување на комуникациите, бидејќи пепелта може да ја наруши работата на сателитските антени, но и да ги блокира радио брановите.

Вулканските ерупции може да предизвикаат и долгорочни климатски промени. Иако обично поврзуваме вулкан со жешка лава, огромната количина на пепел и гас во атмосферата всушност би ги намалила температурите на глобално ниво. Меѓутоа, на долг рок, јаглерод диоксидот што го испушта вулканот би довел до затоплување на планетата, па човештвото денес произведува 50 до 100 пати повеќе јаглерод диоксид.

Ако некој се нашол во близина на вулканот за време на неговото будење, тешко би преживеал. Единствениот начин е што поскоро да се качите на крузер, кој има доволно залихи на храна, вода и медицински материјали.

Сепак, и тогаш би имало проблем бидејќи небото би било темно и покриено со пепел. Тоа значи дека сончевата светлина тешко би можела да допре до луѓето, што значи дека тие не би добиле доволно витамин Д, кој е клучен за апсорпцијата на калциумот. Покрај тоа, недостатокот на сончева светлина, исто така, може да влијае на производството на серотонин, што доведува до анксиозност и депресија.

„Хипотетички, доколку секој вулкан на земјата би еруптирал во исто време, нема да остане живот на Земјата. Во таа смисла, тоа е сценарио за судниот ден, но како такво е малку веројатно“, објасни Вотсон.

Тој потсети на ерупцијата на вулканот Ејафјадлајкидл на Исланд, кога многу меѓународни компании ги откажаа летовите поради страв од оштетување на моторите на авионите. Покрај тоа, вулканската пепел може да ги оштети зградите и да предизвика лесно уривање на темелите. Вдишувањето на пепелта може да предизвика големи проблеми со белите дробови. Во суштина, животот по ерупцијата на вулканот би изгледал вака: нема да има куќи, но нема возила со мотори и не би можеле да одиме никаде без гас-маски.