Северна Македонија, по 12-годишниот режим симболизиран од Никола Груевски (ВМРО-ДПМНЕ) и Сашо Мијалков (ВМРО-ДПМНЕ), направи значајни чекори во својот општествен развој. Со падот на режимот, односите во општеството се релаксираа и стравот меѓу граѓаните исчезна. Над 20.000 граѓани беа незаконски прислушувани, додека бизнисмените беа принудени да платат »рекет« на режимот. Редовно се создаваа меѓуетнички конфликти, што донесе несигурност и страв. Околу Груевски имаше огромно збогатување на поединци и се проценува дека се изнесени над пет милијарди евра од земјата, вели во својата анализа за претстојните локални избори ИФИМЕС – Меѓународен институт за блискоисточни и балкански студии со седиште во Љубљана, Словенија.
„Аналитичарите сметаат дека падот на дуото Груевски-Мијалков доведе до ослободување на стравот кај граѓаните и создавање на општество без меѓуетнички тензии и конфликти. Ова се потврдува со фактот дека од доаѓањето на власт на владата на Зоран Заев (СДСМ), не се евидентирани меѓуетнички инциденти, кои некогаш беа редовна и секојдневна појава, а Северна Македонија според меѓународните индекси[2] сега е најбезбедна земја на Западен Балкан.
За време на режимот Груевски-Мијалков, во Северна Македонија беше формиран неформален центар на моќ, кој беше симбиоза на политиката, тајкуните и мафијата со поддршка на разузнавачкото подземје. За жал, новата македонска влада не успеа целосно да ги совлада неформалните центри на моќ и да го демонтира режимот Груевски-Мијалков, кој продолжува да дејствува субверзивно против новата влада на Зоран Заев, имајќи огромна сума пари за да ја собори владата и да ја врати Северна Македонија во свои раце. Активностите на овие кругови се насочени и против Договорот од Преспа, кој ја прекина изолацијата на земјата и овозможи членство на Северна Македонија во НАТО, што е историски успех на таа земја, бидејќи стана членка на Алијанса на модерни и демократски држави , и со тоа го гарантираше нејзиниот територијален интегритет и суверенитет што е особено важно поради веќе познатите аспирации кон македонска територија. Овие кругови се исто така поврзани со руските интереси во регионот. Поради располагање со огромни средства и воспоставената мрежа на моќ, тие сакаат да ја урнат владата на Зоран Заев, што е бариера за остварување на нивните интереси.
За јачината на неформалниот центар на моќ сведочи и снимениот неовластен контакт на јавниот обвинител за гонење на организиран криминал и корупција, Вилма Русковска, со Саша Мијалков во 2020 година во кафуле во Скопје. Обвинителката Русковска, иако не го водеше случајот Орце Камчев, побара да биде информирана за вештачењето на економско-финансиската професија, што е недозволиво и незаконско.
Локалните избори – шанса за враќање на старата состојба
Триото Груевски-Мијалков-Камчев настапуваат во форма на таканаречено заедничко злосторничко претпријатие. Благодарение на напорите направени од институциите на македонската држава, нивните намери се веќе осуетени. Неверојатно е што локалните избори се користат со цел соборување на власта и дестабилизација на државата, што досега не беше забележано во демократската практика.
Аналитичарите предупредуваат на фактот дека граѓаните не се целосно задоволни од брзината на промените и социјалниот развој на Северна Македонија, што е донекаде оправдано. Меѓутоа, истражувањата покажаа дека северна Македонија се уште е под силно влијание на неформалниот центар на моќ, симболизиран од триото Груевски-Мијалков-Камчев, кое се уште држи дел од земјата “заробен” и ги попречува владините акции со цел да предизвика незадоволство кај граѓаните. Предизвикувањето незадоволство е во функција на соборување на владата, имајќи предвид дека тие имаат неограничени средства, така што локалните избори се уште една можност за соборување на владата на Зоран Заев, дестабилизација на Северна Македонија и враќање на земјата во старата состојба под нивна контрола и моќ. Овие намери се спречени и затоа знаците на нервоза веќе се покажуваат во споменатото трио.
САД ја следат ситуацијата во регионот, создаваат подобра иднина за регионот и се свесни за ситуацијата во Северна Македонија и регионот. Затоа, на 8 јуни 2021 година, американскиот претседател Џозеф Бајден издаде Извршна наредба[3] за блокирање на имотот и суспендирање на влезот во Соединетите држави на одредени лица кои придонесуваат за дестабилизирачката ситуација на Западен Балкан и со тоа го спречуваат просперитетот на тој регион. Извршниот налог на американскиот претседател Бајден е предупредување и порака до сите во регионот на Западен Балкан, но и до македонските власти да ја интензивираат борбата против криминалот и корупцијата и да се спротивстават на негативните појави и поединци кои можат да го загрозат регионалниот мир, стабилност, просперитет и американските интереси“, се вели во дел на анализата на ИФИМЕС.
