Фејсбук статус на Д-р Драган Даниловски:
Во Скопје последниве месеци (и години) сме сведоци на состојба што сериозно го доведува во прашање јавноздравствениот минимум на еден модерен град.
Јавното претпријатие „Комунална хигиена“ практично не функционира, а купишта ѓубре се натрупани околу контејнерите.
Оваа слика веќе не е само прашање на естетика или урбан ред — туку прашање на јавно здравје.
Состојбата кулминираше со немил настан: дете беше каснато од глушец во училишен двор, во чија непосредна близина имало насобрано ѓубре. [1]
Тоа не е повеќе инцидент, туку симптом на системски распад. Прашање е на време кога ваквиот немар ќе доведе и до пренос на зараза.
„Мијазмата“ во нашата метропола — за која предупредував уште во јули 2023 година (ФБ статус од 11 јули 2023) — не само што не исчезна, туку се продлабочи. [2]
Купиштата ѓубре создадоа идеални услови за развој и размножување на глувци и стаорци – познати преносители на сериозни заразни болести: лептоспироза, хантавирус, па дури и бубонска чума.
Тие болести се пренесуваат преку урината, изметот, плунката и болвите на глодарите.
Познато е дека стаорците се размножуваат според експоненцијална прогресија: во период од само 18 месеци еден пар може да даде повеќе од еден милион потомци.
Тоа е биолошки факт. Експоненцијалниот модел претпоставува неограничени ресурси како храна, вода и простор. Таа претпоставка во Скопје е исполнета!
Прашањето што се поставува е:
Колку ли се накотени досега, кога условите се оптимални, а сметот се натрупува со месеци (и години)?
Епидемиолошките ризици во вакви услови се реални и растат експоненцијално.
Историјата нè потсетува дека неконтролираното ширење на глодари може да има катастрофални последици.
Во Средниот век, меѓу 1347 и 1352 година, бубонската чума („црната смрт“) однесе од 75 до 200 милиони животи – речиси половина од населението на Европа.
Секако, денес имаме научна медицина, јавноздравствени системи и антибиотици, но би било неодговорно да дозволиме да се создава биолошки резервоар на зараза во срцето на главниот град.
Каснувањето на дете од глушец во училишен двор е црвена линија што не смееше да се премине!
Преминат е Рубиконот. Нема назад.
Во медицината постои еден етички принцип – Primum non nocere („пред сè, не прави штета“).
Тој принцип мора да важи и надвор од медицината: за сите професии и институции што имаат допир со граѓаните.
Причините – организациски, политички или финансиски – стануваат ирелевантни кога се доведува во прашање здравјето и безбедноста на децата и граѓаните.
Потребна е најитна, координирана интервенција на сите надлежни институции – по потреба и со прогласување вонредна состојба на делови од територијата на градот. Првенствено заради дезинфекција, дезинсекција, дератизација и отстранување на ризикот по јавното здравје.
Откако опасноста ќе се неутрализира, мора да следи и јасна институционална одговорност.
Зашто, правото на здравје е уставно загарантирано право на секој граѓанин.
линк до статусот на Д-р Даниловски
