Европската унија го забрани титаниум диоксидот во храната. Оваа супстанца за избелување може да биде опасна по здравјето.
Титаниум диоксидот ги заведува потрошувачите: прехранбените производи како што се десерти, моцарела, супи во кеси, колачи или преливи за салати изгледаат посвежо и попривлечно ако го содржат додатокот Е171.
Способноста на оваа супстанца да ја рефлектира светлината и бојата во бело доведе до нејзина широка примена, не само во прехранбената индустрија, туку и во производството на козметика, како пасти за заби со ознака CI77891, помади, креми за сончање.
Титаниум диоксид, исто така, често се наоѓа во лепила, гуми, лакови, па дури и бетон.
Производството на титаниум диоксид е еден од бизнисите со огромен промет. Секоја година во светот се произведуваат меѓу четири и пет милиони тони од оваа супстанца, од кои повеќе од еден милион тони се во Европа.
Забраната дојде дури по долгогодишно преиспитување.
Прехранбената индустрија на пазарот на Европската унија во иднина ќе мора да се откаже од употребата на титаниум диоксид. По неколкугодишни преговори, Европската комисија кон средината на јануари ја забрани неговата употреба како додаток на храна, а забраната ќе стапи на сила за половина година.
„Со денешната забрана, отстрануваме додаток кој повеќе не се смета за безбеден“, рече комесарката Стела Киријакидес.
Колку е опасно?
Со години се сомнева дека титаниум диоксидот може да предизвика рак. Во 2017 година, француските научници докажаа дека кај стаорци, редовното орално внесување на адитивот Е171 доведува до слабеење на имунолошкиот систем и воспаление на цревата. Докажано е дека супстанцијата продира во цревната мембрана и стигнува до крвта во форма на наночестички.
Сè уште не е јасно дали титаниум диоксидот може да ја надмине крвно-мозочната бариера, која го штити мозокот од штетни материи.
Потоа следеа голем број на студии спроведени од експерти од Француската агенција за безбедност на храна, заштита на животната средина и безбедност при работа. Овие студии не ги отфрлија сомнежите.
Клучни беа индикациите дека титаниум диоксидот може да влијае на човечкиот геном. По темелно испитување, ЕФСА не можеше да ја исклучи можноста за генска токсичност. Германскиот сојузен институт за управување со ризик (BfR) го има истото мислење. Но, тоа исто така сугерира дека научните нејаснотии ќе треба да се отстранат за конечна пресуда.
Асоцијацијата на европски производители на титаниум диоксид (TDMA), како што се очекуваше, зазеде спротивен став, тврдејќи дека мислењето на Европската агенција за адитивот Е171 е фундаментално погрешно и дека материјалите за тестирање не се репрезентативни.
Забрана – исклучиво во храна
Забраната во ЕУ се однесува исклучиво на прехранбените адитиви. Во други контексти, титаниум диоксид сè уште може да се користи. Но, можно е оваа супстанца да не е штетна само во храната.
Комитетот за проценка на ризик на Европската агенција за хемикалии го прогласи титаниум диоксидот во 2017 година како „веројатно да биде канцероген со вдишување“. А во воздухот, а со тоа и во белите дробови, супстанцијата може да достигне, кога спрејот ќе ги испрска лаковите што ја содржат или со прскање заштитна крема на кожата. И, исто така, кога триењето ја отстранува супстанцијата што содржи титаниум диоксид.
Хемиската индустрија стравува дека забраната може да се прошири и на други производи. За да се спречи ова, хемиската индустрија ќе се обиде да ги дискредитира резултатите од научното тестирање за опасност. Забраната за адитивот Е171 во прехранбените производи е далеку од крај на дебатата меѓу хемиската индустрија и здравствените власти.
