Односите меѓу Бугарија и Северна Македонија во моментот се на најниско ниво, оцени министерот за надворешни работи во интервју за бугарската Нова ТВ.
Според министерот, сепак, оптимизам влева фактот дека во Бугарија веќе е формирана Влада дека властите од двете земји можат да седнат и да разговараат за сите прашања.
„Првите пораки даваат оптимизам, бидејќи токму тоа го кажавме и самите. Мора да има сеопфатен пристап. Историја – да, важно е, но ние секој ден пишуваме историја, создаваме историја“, коментира Османи.
Министерот смета дека досега не е најдено решение, бидејќи во Бугарија немаше политички кабинет. Сега, вели Османи, навистина нема причина да се даваат долги рокови кога има политички кабинет. И во Република Бугарија и во Република Северна Македонија има стабилно мнозинство и утре можеме да седнеме, да продолжиме со разговорите и во јануари да имаме одлука.
Тој смета дека шесте месеци за решавање на спорот, што ги најави бугарскиот премиер, Кирил Петков се многу долг период за нас, бидејќи не само што државата предолго го чека овој процес, туку и авторитетот на Европската унија во овој регион е исправен пред сериозен предизвик.
Во однос на различните ставови во однос на Македонија во бугарската Влада, Османи изјави дека ја следеле дебатата за формирањето на коалицијата, различните нијанси меѓу различните партии. Сепак, одговорноста е на владата во двете земји, вели Османи. И во Република Северна Македонија има разлики меѓу различните партии.
За Договорот за добрососедство од 2017 година, Османи рече дека тој го предвидува токму она за што зборуваше премиерот Кирил Петков – формирање работни групи кои ќе се фокусираат не само на историјата, туку и на инфраструктурата, економијата, енергетиката.
„Договорот предвидува два инструмента. Една од нив е меѓувладината комисија, која вклучува неколку министри предводени од министри за надворешни работи. Тоа се 6-7 министри од наша страна и 6-7 од ваша страна, со кои можеме најодговорно да разговараме каде имаме напредок, каде немаме и каде треба да се фокусираме во иднина. Овие групи за кои зборува премиерот Петков се всушност враќање на главниот инструмент на Договорот – меѓувладината комисија со сите групи кои се дел од оваа комисија. За жал, веќе една година сакаме да се одржи вториот состанок на меѓувладината комисија, но немаме одговор од Република Бугарија. Ова е најдобрата алатка“, нагласи Османи.
Во врска со бугарското барање јазикот да се вика официјален јазик на Северна Македонија, Османи одговори дека јазикот треба да се вика- македонски јазик.
„Јазикот произлегува од правото на самоопределување во секоја земја. Тие ги препознаваат земјите, а не атрибутите што ги имаат тие земји. Затоа сметаме дека ова не е барање кое треба да биде спор или пречка на патот кон членство во ЕУ. Сметаме дека овој предлог на европското претседателство се однесува на тоа двете земји да имаат свои унилатерални позиции во ЕУ во однос на јазикот, а самата ЕУ да ги прифати двата става, за нас ова е решение на прашањето“, рече Османи.
Османи посочи дека Северна Македонија нема да се меша во внатрешната структура на Република Бугарија во однос на организирањето на нејзините граѓани.
„Република Северна Македонија и Република Бугарија имаат различни структури во однос на етничката организација на граѓаните. Кај нас уставот ги признава етничките заедници. Во уставот стои – македонскиот народ, делови од албанскиот, турскиот, ромскиот итн. Во Бугарија тоа нешто не постои во нејзиниот устав. Нашиот став е дека тоа е прашање за кое самата Бугарија ќе одлучи како да се организира. Немаме намера да се мешаме како ќе се организира Република Бугарија“, нагласи Бујар Османи.
„Во однос на другите прашања – говорот на омраза, работата на историската комисија, вклучувањето на Бугарите во уставот на РСМ, прашањето за рехабилитација на жртвите на комунизмот, краткото и долгото име на државата, одговоривме, но за жал не добивме одговор од бугарска страна“, додаде министерот.
Тој коментира дека на последниот совет во Брисел, како и на претходниот во јуни, 26 земји гласале Албанија и Северна Македонија да почнат преговори, против била само Република Бугарија.
Според него, регионот нема друга алтернатива освен ЕУ. Рече дека почетокот на преговорите не значи членство утре. За ова ќе бидат потребни години. Некој пресметал дека околу 200 пати од почетокот на преговорите до крајот одлуките ќе се носат со компромис. Република Бугарија може 200 пати да го запре патот кон Северна Македонија, додаде Османи.
„Не забораваме дека Бугарија прва ја призна Република Северна Македонија, кога беше Македонија, како независна. Имавме одлична врска. По потпишувањето на договорот за добрососедство имаше зголемување на економската размена за 20-30 отсто, ставовите на луѓето се сменија и наместо да ја користиме оваа енергија за зајакнување на односите, сега односите се на најниско ниво, но нема да се откажеме од партнерството и пријателството“, рече Османи.
