Научниците за момент вратиле благ живот на клетките во човечкото око што умираат.
За подобро да се разбере начинот на кој нервните клетки се подложни на недостаток на кислород, тим од американски истражувачи ја измериле активноста на клетките на мрежницата на глувчето и луѓето веднаш по смртта. Тие беа во можност да ја оживеат способноста на клетките да комуницираат неколку часа по смртта. Кога клетките се стимулираат од светлина, се покажа дека постморталните мрежници емитуваат специфични електрични сигнали, познати како be-waves, пишува Сајанс алерт.
Овие бранови се гледаат и во живите мрежници и укажуваат на комуникација помеѓу сите слоеви на макуларните клетки кои ни овозможуваат да гледаме.
Ова е првпат очите на починат донатор да реагираат на светлина на ваков начин, а некои експерти ја доведуваат во прашање неповратната природа на смртта во централниот нервен систем.
– Успеавме да ги разбудиме фоторецепторните клетки во човечката макула, која е дел од мрежницата што е одговорна за нашиот централен вид и нашата способност да гледаме фини детали и боја – објаснува биомедицинскиот научник Фатима Абас од Универзитетот во Јута.
Во очите, кои биле добиени и до пет часа по смртта на донаторот на органи, овие клетки реагирале на силна светлина, обоени светла, па дури и многу слаби блесоци на светлина.
По смртта, можно е да се зачуваат некои органи во човечкото тело за трансплантација. Но, откако ќе престане циркулацијата, централниот нервен систем како целина престанува да реагира пребрзо за каква било форма на долгорочно закрепнување.
Различни региони и различни типови на клетки имаат различни механизми за преживување, што го прави целото прашање на мозочната смрт многу покомплицирано.
Учењето како избраните ткива во нервниот систем се справуваат со загубата на кислород, може да нè научи за враќање на изгубените функции на мозокот.
Научниците од Универзитетот Јеил се најдоа на насловните страници во 2018 година кога го одржаа мозокот на свиња во живот дури 36 часа по смртта на животното.
Подвигот беше постигнат со запирање на брзата деградација на невроните на цицачите, користејќи вештачка крв, греалки и пумпи за да се врати циркулацијата на кислород и хранливи материи.
Слична техника сега е можна кај глувци и човечки очи, што е единствениот екструдиран дел од нервниот систем.
Со враќање на кислородот и некои хранливи материи во очите на донаторите на органи, истражувачите од Универзитетот во Јута и Scripps Research успеаја да иницираат синхрона активност меѓу невроните по смртта.
„Успеавме да ги натераме клетките на мрежницата да комуницираат едни со други, како што го прават тоа во живото око, за да посредуваат во човечката форма“, рече визуелниот научник Франс Винберг од Универзитетот во Јута.
Првично, експериментите покажаа дека клетките на мрежницата продолжуваат да реагираат на светлина до пет часа по смртта. Сепак, клучните меѓуклеточни сигнали на be-wave брзо исчезнаа, очигледно поради загубата на кислород.
Дури и кога ткивото на мрежницата е внимателно заштитено од недостаток на кислород, истражувачите не беа во можност целосно да ги вратат робусните бета бранови.
Сепак, некои дефиниции за „мозочна смрт“ бараат губење на синхроната активност меѓу невроните. Доколку се прифати таа дефиниција, тогаш човечката ретина во тековната студија сè уште не била целосно мртва.
Тој ден е уште многу далеку. Трансплантираните клетки и делови од мрежницата на донаторот би морале некако беспрекорно да се интегрираат во постоечките ретинални кола, застрашувачки предизвик со кој научниците веќе се обидуваат да се решат.
Во меѓувреме, треба да се направат очи од донатори и животински модели, а тестирањето на бета-бранови може да биде добар начин да се утврди дали трансплантацијата на ретина е остварлива или не.
