Петнаесетина невладини организации, меѓу кои и Хелсиншкиот комитет, „Цивил“, Македонското здружение на младите правници, „Евротинк“, МОФ, „Транспаренси интернешнл“ и „Транспарентност Македонија“, укажуваат на голем број пропусти направени во текот на постапката за случајот „Тенк“, во кој поранешниот премиер Никола Груевски беше осуден на 2 години затвор, но пред да влезе во истражниот затвор успеа да побегне во Унгарија.
Невладините организации ги осудуваат пропустите, неажурноста и непочитувањето на одредбите од Законот за извршување на санкциите и Правилникот за начинот на вршење на полициските работи од страна на Основниот суд Скопје 1 и МВР и во овие две институции ги лоцираат главните слабости и бараат одговорност.
Тие тврдат дека дека лицата задолжени за обезбедувањето на Никола Груевски, во согласност со Правилникот за начинот на вршење на полициските работи, не смееле да го остават лицето необезбедено, односно воопшто да немаат контакт со него од 8.11.2018, па сè до 12.11.2018.
„Бидејќи во случајот станува збор за поранешен претседател на владата на Република Македонија, тој во согласност со членот 6 од уредбата за личностите и објектите што се обезбедуваат, видовите мерки и активности и степените на обезбедување на Владата, се обезбедува со редовни мерки и активности за обезбедување. Во согласност со членот 200 од Правилникот, ‘полицискиот службеник кој врши редовно обезбедување не може да се оддалечи од личноста, односно објектот што го обезбедува’, освен во исклучителни околности, но притоа личноста што ја обезбедува не смее да остане необезбедена“, стои во соопштението.
Друг голем пропуст невладините организации наоѓаат во кривичниот суд, кој требало порано да издаде наредба до МВР за приведување на Груевски.
Според нив, Груевски требало да се јави во затворот веднаш по приемот на конечниот и правосилен упатен акт на 9 ноември, односно во петокот.
„Судскиот курир дента прави три обиди за доставување на конечниот упатен акт на домашна адреса на осуденикот, но трите обиди завршуваат неуспешно бидејќи осудениот Груевски не бил дома и не можел да го прими упатниот акт. Според член 87 од Законот за извршување на санкциите, доколку осудениот не се јави во зададениот рок со упатниот акт, установата (затворот) е должна да го извести судијата за извршување санкции, кој треба веднаш да издаде наредба до МВР за приведување на лицето. Доколку лицето не им е достапно на органите на прогон, Министерството за внатрешни работи треба да издаде потерница“, тврдат невладините.
Според информациите од медиумите, директорот на затворот „Скопје“, Ѓоко Котевски, го известил судот дека осуденикот не се јавил доброволно на издржување на затворската казна на 10 ноември, односно во саботата, еден ден по трите неуспешни обиди за доставување на упатниот акт.
„Во овој момент се јавува најголемиот пропуст на судот и прекршување на одредбите од Законот за извршување на санкциите. Апсолутно е нејасно зошто судот не постапил во согласност со законот и го игнорирал начелото на итност од став 3 на чл. 87 од Законот за извршување на санкциите, па за издавање наредба за приведување на осуденикот чекал два дена од добиеното известување од директорот на затворот и ја издал до СВР Скопје на 12.11.2018 во 16.30 часот, со барање за издавање национална потерница. Судот воопшто не ни требало да чека известување од установата за издржување казна затвор бидејќи веќе било поминато времето за доброволно пријавување во затворот на осудениот Груевски. Веднаш по неуспешниот обид за достава судот морал да издаде наредба за пронаѓање и спроведување на осуденото лице на издржување казна затвор, впрочем како што досега во сите претходни случаи се постапувало“, тврдат невладините организации.
Тие бараат да се спроведат итни и темелни истраги во кои ќе биде утврдена одговорноста за пропустите во постапувањето на Основниот суд Скопје 1 Скопје и на Министерството за внатрешни работи од аспект на тоа дали се постапувало во согласност со планот за обезбедување на Никола Груевскии и дали се постапувало во согласност со тој план со процената за ризик.
„Соодветно на резултатите од истрагата, бараме да бидат санкционирани сите раководни лица и службеници кои не ги почитувале законските и подзаконските акти, особено од Законот за извршување на санкциите, Правилникот за начинот на вршење на полициските работи и планот за обезбедување, со што помогнале осуденото лице Никола Груевски да ја напушти државата и да избегне издржување на казната затвор“, се вели во соопштението, во кое се додава дека ова е четврто лице осудено во високопрофилираните кривични постапки, кое поради неажурност и некоординираност на судските власти и органите на прогон, успеало да избега од државата и да го избегне издржувањето на казната затвор определена со правосилна и извршна пресуда, што укажува на итната потреба од преиспитување на функционалноста на органите на прогон, граничните служби и судските власти.
Во соопштението се потпишани Хелсиншки комитет за човекови права на РМ, Фондацијата „Отворено општество – Македонија“, „Цивил“ – Центар за слобода, Центар за економски анализи, „НВО инфоцентар“, Коалиција сите за правично судење, „Евротинк“, Македонското здружение на младите правници, Институтот за европска политика, Младинскиот образовен форум, Институтот за демократија „Социетас цивилис“ – Скопје, „Транспарентност Македонија“, „Транспаренси интернешнл“, ФОРУМ – Центар за стратегиски истражувања и документација и Коалиција „Маргини“.
